In de introductiepost van deze serie heb ik uitgelegd wat het doel van de serie is. We gaan zeven veel gehoorde argumenten bespreken die christenen gebruiken om hun eetgewoonten te rechtvaardigen. Vandaag beginnen we met de argumenten die specifiek christelijk zijn, die gebruikt worden in de kerk. Vandaag Noach, naar het bekende verhaal in Genesis. De vijfde N. Als je de vorige posts nog niet gelezen hebt dan kun je die hier teruglezen:
- De zeven N’en van christelijke vleeseters – Noach
In de introductiepost van deze serie heb ik uitgelegd wat het doel van de serie is. We gaan zeven veel gehoorde argumenten bespreken die christenen… Lees meer: De zeven N’en van christelijke vleeseters – Noach - De zeven N’en van christelijke vleeseters – Nice
In de introductiepost van deze serie heb ik uitgelegd wat het doel van de serie is. We gaan zeven veel gehoorde argumenten bespreken die christenen… Lees meer: De zeven N’en van christelijke vleeseters – Nice - De zeven N’en van christelijke vleeseters – Noodzakelijk
In de introductiepost van deze serie heb ik uitgelegd wat het doel van de serie is. We gaan zeven veel gehoorde argumenten bespreken die christenen… Lees meer: De zeven N’en van christelijke vleeseters – Noodzakelijk - De zeven N’en van christelijke vleeseters – Natuurlijk
In de introductiepost van deze serie heb ik uitgelegd wat het doel van de serie is. We gaan zeven veel gehoorde argumenten bespreken die christenen… Lees meer: De zeven N’en van christelijke vleeseters – Natuurlijk - De zeven N’en van christelijke vleeseters – Normaal
Vaak horen we het argument dat vlees eten normaal is. Dat iedereen het doet. Maar is dit een goed argument? - De zeven N’en van christelijke vleeseters – Introductie
Welke redenen gebruiken we mensen, en met name christenen, om te verantwoorden dat ze vlees eten? We bekijken 7 veelgebruikte redenen
Zoals al gezegd we hebben nu de algemene argumenten of redenen die mensen geven om vlees en andere dierlijke producten te eten gehad. De komende 3 argumenten gaan over redenen die ik christenen wel eens heb zien of horen gebruiken om hun dieet te verantwoorden. En ook die wil ik behandelen.
Disclaimer
Eerst een disclaimer, ik ga er niet vanuit dat de Bijbel een veganistisch boek is. Er staan dus allerlei teksten in die gaan over het eten van dieren, en gebruik van dieren voor landbouw, transport, oorlogsvoering en de offerdienst. Wat ik zal proberen aan te tonen is dat het in het bredere perspectief van de Bijbel (theoloog en oud-partijleider van de Partij voor de Dieren Marianne Thieme noemde dit recent het meta-narratief van de Bijbel in een podcast van Studio Plantaardig (zie hier1)) niet als rechtvaardiging gezien kan worden als voor het huidige gebruik van dieren.
Introductie
Maar terug naar het verhaal van Noach. Laten we eerst de bekende versie van het verhaal even kort bespreken. God is boos op de mensheid vanwege de zonde2 en besluit de mensheid te vernietigen. Alleen Noach vond genade in Gods ogen3. God geeft Noach dan de opdracht om de ark, een soort grote boot te maken4, en hierin zullen Noach, zijn gezin en de dieren gered worden van de zondvloed die God zal sturen.
Zoals met zoveel verhalen een fascinerend verhaal waar veel over te zeggen is, en waar ellenlange discussies over bestaan over de historiciteit en betekenis van het verhaal. Het is echter niet het doel van dit blog om dit soort discussies te voeren. Dus neem ik hier de tekst voor wat er staat zonder op allerlei argumenten in te gaan5.
Maar wat heeft dit met vlees eten te maken?
Maar waarom gebruiken christenen dit verhaal dan om te verantwoorden dat ze vlees eten? Het verhaal lijkt toch juist te gaan over het redden van de dieren?
Dat heeft te maken met Genesis 9:1-4
Toen zegende God Noach en zijn zonen en Hij zei tegen hen: Wees vruchtbaar, word talrijk en vervul de aarde! Vrees en schrik voor u zal er zijn bij alle dieren van de aarde en bij alle vogels in de lucht, bij alles wat over de aardbodem kruipt en bij alle vissen in de zee; zij zijn in uw hand gegeven. Alles wat zich beweegt, waarin leven is, zal u tot voedsel dienen; Ik heb het u allemaal gegeven, evenals het groene gewas. Maar vlees met zijn leven, zijn bloed, er nog in mag u niet eten.
De meeste christenen erkennen dat de mens in het begin (Genesis 1 en 2) vegetarisch gegeten zou hebben. Maar hier geeft God toch duidelijk toestemming om vlees te eten? Dus waarom zouden we dit niet doen?
Toestemming?
Het eerste punt hier is natuurlijk ja, God geeft toestemming, maar toestemming is geen verplichting. Oftewel je kunt het ook niet doen. Je kiest er dus voor om iets te doen wat God oorspronkelijk niet zo bedoeld heeft en, zo lijkt het als je de teksten leest, Hij uiteindelijk schoorvoetend toestemming voor geeft.
Een tweede punt is vers 4 van het gedeelte hierboven. God staat het toe maar Hij beperkt het gelijk met een opvallend vers
Maar vlees met zijn leven, zijn bloed, er nog in mag u niet eten.
Dit is een lastig vers, want wat betekent dit?
Leven
Sommigen interpreteren dit als zijnde dat we geen levende dieren zouden mogen eten. Dat lijkt me sowieso een goed idee en daar zijn volgens mij de meeste mensen het wel mee eens.
Overigens is het woord dat de schrijver hier voor leven gebruikt een vervoeging van het Hebreeuwse woord Nefesj, wat ook wel als ziel vertaald wordt. Oftewel hier wijst de Bijbel ook op de mogelijkheid dat de dieren een ziel hebben6.
Bloed
Anderen juist dat we geen bloed zouden mogen eten. Daarom vermijden sommige christenen bijvoorbeeld bloedworst. Ook de joodse manier van slachten is een uitwerking van dit concept.
Maar als je nadenkt over de biefstukken die mensen vaak eten dan kun je er niet echt omheen dat hier bloed in zit, oftewel dit zou iets moeten zijn waar we het wel vaker over zouden kunnen hebben.
Zodra je dit als argument inbrengt vallen mensen echter terug op een eeuwenoud argument van christenen dat dit in het Oude Testament staat. Dit zou echter de rest van het argument ook onderuit brengen want die toestemming staat in het Oude Testament.
In het Nieuwe Testament
En het is interessant dat juist dit concept herhaald wordt in het Nieuwe Testament:
Want het heeft de Heilige Geest en ons goedgedacht u verder geen last op te leggen dan deze noodzakelijke dingen: dat u zich onthoudt van afgodenoffers, van bloed, van het verstikte en van hoererij. Als u zich ver van deze dingen houdt, zult u juist handelen. Vaarwel7.
Ik zal niet proberen hier precies uit te leggen wat het onthouden van bloed precies betekent. Wel kan ik met zekerheid zeggen dat een plantaardig dieet de makkelijkste manier is om hier sowieso aan te voldoen.
Nogmaals toestemming
Dan is er nog het idee van toestemming, er zijn namelijk veel dingen die de Bijbel toestaat waarvan de meeste christenen zouden zeggen dat dit absoluut niet de ideale situatie is, of zelfs dat we veel beter af zijn zonder. Denk aan slavernij of het feit dat in een oorlog de soldaten maagdelijke vrouwen mochten meenemen en “tot vrouw nemen”.
Ook als we enkele verzen verder lezen in de tekst in Genesis 9 dan staat er:
Voorzeker, Ik zal vergelding eisen voor uw bloed, voor uw levens. Van de hand van alle dieren zal Ik vergelding eisen; ook van de hand van de mens, van de hand van ieders broeder, zal Ik vergelding eisen voor het leven van de mens. Vergiet iemand het bloed van de mens, door de mens zal diens bloed vergoten worden; want naar het beeld van God heeft Hij de mens gemaakt.8
Oftewel, de doodstraf, voor zowel mensen als dieren die een mens vermoorden. De meeste christenen in West-Europa zijn tegenwoordig geen groot fan meer van dit concept voor mensen en velen vinden het ook niet helemaal eerlijk als een dier afgemaakt wordt na een incident met een mens. De Bijbel geeft de toestemming (of misschien zelfs wel meer, de tekst is in ieder geval dwingender dan de tekst over vlees eten) voor de doodstraf, maar we beslissen zelf het anders te doen.
Conclusie
De Bijbel geeft inderdaad een soort toestemming voor het eten van dieren, maar beperkt het ook gelijk weer. Daarnaast is toestemming geen verplichting en zijn er vele redenen om het niet te doen (zie bijvoorbeeld mijn artikel “Waarom Vegan”). Ook het Nieuwe Testament is duidelijk over het feit dat het vaak beter is je te beperken in dingen die wel worden toegestaan, denk bijvoorbeeld aan:
Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar niet alle dingen zijn nuttig. Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar ik zal mij niet onder de macht van ook maar iets laten brengen.9
Of
En Jezus antwoordde hun: Vanwege de hardheid van uw hart heeft hij dat gebod voor u geschreven.10
De focus van de Bijbel is allerminst dat we onze vrijheden zo veel mogelijk moeten gebruiken, maar juist dat we leren ons te beperken in het grotere doel te leren God lief te hebben boven alles en onze naaste als onszelf, en mee te werken in Zijn verlossingswerk voor de hele schepping.
Voetnoten
- #74 Geloof, Dier en Diner, deel 1: wat zegt de Bijbel over vlees? Met Marianne Thieme, Roelof Bisschop, Sandra Hermanus-Schröder en Christspiracy – Studio Plantaardig ↩︎
- Genesis 6:11-12 ↩︎
- Genesis 6:8 ↩︎
- Genesis 6:13-17 ↩︎
- Ik ben me er van bewust dat dit automatisch ook een manier van interpreteren is ↩︎
- Voor meer over het concept Nefesj en de ziel van dieren, zie dit artikel van Sandra Hermanus-Schroder van Vegan Church ↩︎
- Handelingen 15:28-29 ↩︎
- Genesis 9:5-6 ↩︎
- 1 Korinthe 6:12 ↩︎
- Markus 10:5 ↩︎
- “Beesten kunnen nooit zo wreed zijn als de mens”
- Wanneer het dier terugkeert: Ossenkop, de afwezige referent en de prijs van vlees
- Van Sint Franciscus tot Goodall: een erfenis van respect
- De Vegetariër – Wat kunnen we leren van fictie?
- “Tender Is the Flesh” en het Heilig Avondmaal: Een overdenking